Zaterdag 3 augustus 2019
Hitzum schrijft kaatshistorie
3 juli 2019 om 17:58 uur
HITZUM – – Kaatsen is een sport met veel historie, alleen ging dat jarenlang uitsluitend op voor de heren. De eerste PC werd verkaatst in 1853, de eerste Freulepartij in 1903. Het dameskaatsen bleef jarenlang ver achter. Pas in 1977 werd de eerste Frouljus PC gehouden, nog geen vijftig jaar geleden. Een tegenhanger voor de Freule was er voor meisjes niet.
Aan die ongelijkheid kwam negentien jaar geleden een einde. Op het veld van kaatsvereniging De Eendracht in Hitzum werd op 5 augustus 2000 de eerste Ald-Meiers Partij verkaatst.
Deze wedstrijd is ontstaan door intensieve samenwerking tussen de kaatsvereniging en voormalig minister Pieter Winsemius. De roots van de familie Winsemius liggen in Hitzum. Hun belangstelling voor de kaatssport was gewekt door een kaatsdemonstratie op Westerhitzum in 1997. Er werd in die tijd nagedacht over een ‘Freule voor meisjes’.
Hitzum had toen een sterk meisjespartuur had en hield zich bezig met dat vraagstuk. Door de samenwerking met de familie Winsemius zag Hitzum kans in dat gat te springen. Grote namen als Annemarie Jorritsma, Erica Terpstra en oud-Philipsbaas Cor Boonstra ondersteunden het initiatief als lid van een Comité van Aanbeveling.
Oude tradities in ere hersteld
Er wordt veel aandacht besteed aan de organisatie en de vorm van de Partij. De loting is in het dorpshuis de dag voor de PC, door de koningin van de frouljus PC van het jaar daarvoor. Alle deelnemende verenigingen wordt gevraagd op de dag van de wedstrijd met hun vaandel naar Hitzum te komen.
Na ontvangst gaat de optocht naar het kaatsveld, met het korps voorop. Op het fraai aangeklede kaatsveld wordt iedere kaatsster aan het publiek voorgesteld. Bij de Freule is de villa de wisselprijs, bij de Ald-Meiers Partij is dat de Sulveren Pong.
Ook zijn later de vier wimpels ontworpen, het ‘klavertje vier’ voor de dames. Wie de Ald-Meierspartij, de Jong Fammepartij, het Nederlands Kampioenschap voor dames en de Frouljus PC wint, verdient de vier wimpels. Fenna Zeinstra, Sjoukje Visser, Aukje van Kuiken en Sjanet Wijnia zijn de enige vrouwen die in het bezit zijn van de vier wimpels. Sjanet Wijnia won hem zeer recent!
Mystery guest
Ieder jaar is er een mystery guest die samen met de echtgenote van de Commissaris van de Koning de prijzen uitreikt. Onder andere Piter Wilkens, Erica Terpstra en Jelle B. waren al eens ‘mystery guest’. In de beginjaren was Ed Nijpels Commissaris, zijn echtgenote Elsbeth was bereid de prijzen uit te reiken, net als bij de Freule bestaan de prijzen uit gouden horloges.
Later nam Georgette Jorritsma deze taak op zich. Toen zij afwezig was wegens ziekte, kwam John Jorritsma zelf de prijzen uitreiken. De huidige Commissaris van de Koning Arno Brok is uitgenodigd, maar helaas is het voor hem niet te combineren met zijn werkzaamheden.
Manon Scheepstra: van groot belang voor de kaatsters
Op de vraag aan Manon Scheepstra wat de partij betekent, antwoordt ze: ,,Deze partij betekent heel veel voor het meisjeskaatsen, maar ook voor het dameskaatsen an sich. Het is de eerste ‘echte grote’ wedstrijd. De eerste keer dat ik echt die spanning voelde, die ik later bij de Jong Fammen, NK’s en uiteraard de PC’s gevoeld heb. Het is één van ‘de vier’ en de hele sfeer eromheen: de loting waar je naartoe kunt, de optocht, het voorstellen, het Friese Volkslied, het grote publiek, pers. Prachtige beleving als jong meisje!
Het is heel belangrijk dat er nu een ‘Freule’ voor meisjes is. Ik heb nooit begrepen waarom dit er niet was. Meiden/dames trainen net zo hard als mannen en staan ook ieder weekend op het veld. Goed dat er steeds meer aandacht is voor het dameskaatsen.’’
Vier wimpels op verlanglijstje
,,Dat dames de vier wimpels kunnen winnen, vind ik top. Het is toch iets extra’s, waar je je hele carrière voor kunt strijden. Met opa ging ik altijd al kijken bij de Ald-Meiers Partij, al voordat ik zelf mee mocht doen. Ik keek er erg tegen op, bij de gedachte dat ik ooit zelf eens mee zou mogen doen, werd ik al zenuwachtig. Maar het leek me fantastisch!
Opa zei altijd tegen mij: ‘Manon, deze wedstrijd ga jij eens winnen.’ Hij kreeg gelijk. Meteen het eerste jaar dat ik mee mocht doen, hebben we hem gewonnen. Na de winst kwamen er allemaal mensen het veld op gestormd, allemaal ‘pers’, de mooie prijzen, het rondje in de koets door Hitzum en daarna ook nog een huldiging in Franeker. Ik krijg een lach op mijn gezicht als ik hier aan terug denk; prachtige dag!
Eigenlijk wel jammer dat het meteen het eerste jaar was. Hierdoor heb ik die hele entourage maar één keer mee kunnen maken als kaatser. Gelukkig heb ik er later weer een paar keer deel uit gemaakt, omdat ik als PC-koningin de lootjes mocht trekken; wat een eer!
Hoe graag ik de vier wimpels wil winnen? Het is een prijs die niet veel kaatsers kunnen/zullen winnen, deze kans is er voor mij wel. Met opa heb ik er vaak over gesproken en het was echt een doel van ons geworden. Hij heeft mij ooit op mijn verjaardag gouden oorbellen gegeven; klavertjes vier. Dat zegt genoeg. Nu opa er niet meer is, is dit een nog groter doel dan ooit, ik heb het hem beloofd!’’
Twintigste editie
Hitzum staat aan de vooravond van de twintigste editie. De kaatssters kunnen rekenen op een bijzondere dag. Bij de vijfde editie kregen alle deelnemers een partuurfoto gemaakt door foto Hommema, bij de tiende een petje met de eigen naam er op. Wat het bestuur voor dit jubileum bedacht heeft, is nog een verrassing.
Zeker is dat de dag net als altijd afgesloten wordt met een barbecue of een buffet voor de vele vrijwilligers en de sponsoren. ,,Ieder jaar hebben we na afloop een barbecue, iedereen is er dan toch! Pieter Winsemius is vrijwel altijd aanwezig met zijn hele familie. Zijn zoon heeft de officiële taken van hem overgenomen. We nemen met zijn allen de dag door en sluiten hem zo op een prachtige manier af.’’
Media: Franeker Courant, 3 juli 2019
Tekst: Suwarda Vis-Algera
Foto’s: Pieter Gerbenzon
HITZUM
De Ald-Meierspartij is ontstaan door samenwerking tussen de kaatsvereniging en voormalig minister Pieter Winsemius. De roots van de familie Winsemius liggen in Hitzum. Hun belangstelling voor de kaatssport was gewekt door een kaatsdemonstratie tijdens een familiereünie op Westerhitzum in 1997.
Er werd in die tijd, als gevolg van het belangrijker worden van het dameskaatsen, nagedacht over een wedstrijd in de vorm van de Freule, maar dan voor meisjes.
Mede doordat Hitzum in die tijd een sterk meisjespartuur had, hield men zich daar bezig met dat vraagstuk. Door de samenwerking met de familie Winsemius zag Hitzum kans in dat gat te springen.
Er is veel aandacht besteed aan de organisatie en de vorm om de Ald-Meiers Partij een toppartij voor meisjes te laten worden. Hitzum heeft er een prachtige nieuw klassieker van gemaakt. Oude tradities zijn in ere hersteld, het veld krijgt ieder jaar een fraaie aankleding en de kaatsters worden voor de wedstrijd aan het publiek voorgesteld.
De Ald-Meiers Partij is een wedstrijd voor meisjes van 14 tot en met 16 jaar, die net als bij de Freule, de partij eenmaal kunnen winnen. De prijzen bestaan net als bij de Freule uit luxe horloges, de eerste prijs bestaat uit gouden klokjes. Voor de winnaars is er de wisselprijs, aangeboden door de families Winsemius en Fockema Adreae, nazaten van oud-landpachters (meiers) in Hitzum. De Sulveren Pong voorstellende een beurs, zoals de meiers die ooit moeten hebben gehad als ze de pacht moesten betalen.
Er wordt getracht de prijsuitreiking te laten doen door een “mystery guest” en de echtgenote van de Commissaris der Koning van Fryslân. De met kransen behangen winnaars maken tot besluit nog een rondrit met paardenaanspanning door het dorp.
In 2004 organiseert de Kaatsvereniging Jacob Klaver van Mantgum voor het eerst de Jonge Famme Partij. Wanneer ook zij het recht van het bestaan hebben, staat er niets meer in de weg om ook een “klavertje vier” bij het vrouwenkaatsen te introduceren. Er wordt een eerste contact gelegd. In 2009 zitten de KNKB, Frouljus PC, Jonge Famme Partij en Ald-Meiers Partij voor het eerst om de tafel. Men besluit om “De 4 Wimpels” in het leven te roepen.
Fenna Zeinstra van Bolsward was de eerste vrouw die deze waardevolle onderscheiding in ontvangst mocht nemen. Sjoukje Visser en Aukje van Kuiken zijn inmiddels eveneens in het bezit van de vier wimpels.
De Kommisje Ald-Meierspartij vormt een hecht team samen met een enorme groep vrijwilligers. Hitzumers en oud-Hitzumers, in totaal meer dan er inwoners in Hitzum zijn. Piet Viëtor heeft dit jaar de kommisje verlaten, hij was vanaf het begin penningmeester. Viëtor is inmiddels opgevolgd door Nynke van Wallinga.
Het omroepen van de wedstrijd blijft Viëtor doen, de Ald-Meierspartij is deel van hem.
Oud minister Winsemius is vrijwel ieder jaar bij de wedstrijd aanwezig. Ook zaterdag ontbrak de oud bewindsman niet. Samen met zijn echtgenote en zoon Albert was hij aanwezig bij de partij. Winsemius gaf aan dat zoon Albert hem opvolgde. Albert Winsemius deelde samen met zijn moeder Hannah de prijzen uit. Commissaris der Koning Arno Brok was verhinderd.
Artikel is geplaatst door op 08-08-2017 – 10:45 (Bron Franeker Courant)
Kaatsvereniging De Trochsetters uit Ee stond afgelopen vrijdag nog even stil bij de successen van haar kaatsende leden. (Foto: bukro.nl).
Vlnr: Aukje van Kuiken, Imke van der Leest en HB-lid Tjeerd Dijkstra
Het waren weer de dames die het voortouw namen. Op de bond voor dames sloegen de dames Froukje Wolters, Sjoukje Visser en Aukje van Kuiken weer eens voorbest op maar het was deze keer net niet genoeg voor het allerhoogste. Na tweemaal goud was het nu zilver. Bovendien werd er op deze avond stil gestaan bij de winst op de afgelopen Dames-PC. Het winnende partuur van Marije Hiemstra, Imke van der Leest en Aukje van Kuiken werd nog een keer uitgebreid in het zonnetje gezet. Naast de bloemen voor de dames was er nog een extra onderscheiding voor de koningin van de Dames-PC Aukje van Kuiken.
Uit handen van HB-lid Tjeerd Dijkstra kreeg zij de zilveren Wimpel uitgereikt, het klavertje vier bij de mannen. Na Fenna Zeinstra en Sjoukje Visser is zij de derde kaatsster die dit ten deel valt. Vele sprekers lieten hun lovende woorden dikwijls vergezeld gaan van bloemen en presentjes. Het bleef daarna nog lang onrustig in het anders zo rustige Ee.
Betty Blanksma: De gewoane man wol graach op de hichte hâlden wurde……
,,Je helje tsjintwurdich earder de kolommen fan de krante mei it fangen fan in grutte fisk as dat der noch in stikje oer it keatsen yn komt. Dat hat meastentiids de grutte fan in postsegel. Dat falt je dan wol rau op it dak. Je witte dat it yn medialân de lêste tiid feroare is mar dat der mar sa’n lyts bytsje noch oer skreaun wurdt, dêr wurde je as bestjoerder en as keatsleafhawwer net bliid fan.“
Sjoch, lit ik ien ding foaropstelle, wy ha der as kv De Eendracht net allinne mei te krijen. It jildt ek foar oare ferienings. Se sjogge mar in ferrekt lyts bytsje fan al harren krewearjen yn de kranten werom.’’
Betty Blanksma, sûnt 1995 belutsen by keatsferiening De Eendracht út Hitsum, hat har dêr de ôfrûne simmer wol oan steurd. ,,It haadklassekeatsen hat noch neat te kleien mar wy ha it dan wol oer de wedstriden dy’t op de snein ferkeatst wurde. Want fan de sneonspartijen sjochst ek noch mar in bytsje werom. Dan prate wy noch net iens oer de froulju harren dwaan en litten. Dêr wurdt ‘te hooi en te gras’ ek noch mar in lyts stikje oer skreaun. Dat jildt foar hast alle kranten. Oer de measte bûnswedstriden fynst hast hielendal neat mear werom. Hat fansels alles te krijen mei it feit dat it yn ‘medialand’ allegearre oars wurden is. Sjoch, wy snappe ek wol dat ynternet in grutte spiler yn keatslân wurden is, mar ik bliuw derby dat de minsken moandeis noch graach wat fan it keatsen fan it ôfrûne wykein yn ‘e krante werom sjen wolle.
Yn 2000 binne wy hjir yn Hitsum úteinset met de Ald-Meiers Partij. Der is fan alles oan dien om dizze partij hannen en fuotten te jaan. Der giet in bepaalde tiid oerhinne mar wy as kommisje kinne no sizze: de Ald-Meiers Partij stiet as in hûs.’’
De Ald-Meiers Partij stiet as in hûs! (Foto: Irma Gerbenzon).
Oant 2007 wie de organisaasje fan de Ald-Meiers Partij in saak fan it bestjoer fan kv De Eendracht. Yn 2008 is der in kommisje oprjochte dy’t harren allinnich noch mar dwaande hâldt mei dizze partij. It is in selsstannige kommisje dy’t út fjouwer leden bestiet. Betty Blanksma is foarsitter, Piet Viëtor sekretaris en Irma Gerbenzon en Hendrik Schukken ha ek in sit yn dizze kommisje. It is in bewuste kar west om dizze wedstriid in eigen kommisje te jaan.
,,De Eendracht is mar in lytse feriening en dizze wedstriid hakt der as organisaasje nochal yn. It deistich bestjoer fan kv De Eendracht kin him no dwaande hâlde mei de ‘dagelijkse’ saken en wy passe op ‘e winkel fan de Ald-Meiers Partij. Us kommisjeleden hienen ek al in sit yn it bestjoer doe’t de earste wedstriid yn 2000 holden waard. Wy binne dus wol in bytsje yn it sâlt bebiten.
Je kinne dan ek sjen dat der nochal wat feroare is sûnt dat wy hjir yn 2000 mei úteinset binne. De media oandacht wie doe ek folle grutter. Omrop Fryslân radio en televyzje, GPTV, De Ljouwerter Krante, Frjentsjerter Krante, Frysk Deiblêd en De Eenhoorn, se wienen der allegearre en joegen rom omtinken oan dizze wedstriid. Dat wie fansels prachtich, net allinne foar ús as bestjoer mar ek foar de stipers dy’t dit mooglik makke hienen.
Sjoch, wy geane der miskien in bytsje oan foarby, mar foaral dy lêste groep wol harren namme wol graach yn kranten en op foto’s werom sjen fansels. Se binne wol wiis mei it keatsen en ha der wol wat foar oer mar der bliuwt no te min wikseljild mear oer. No ha wy as Ald-Meiers Partij noch gjin klachten hân mar eltsenien kin wol snappe as der gjin lûd mear jûn wurdt oer saken wêryn nochal wat jild stutsen wurdt, it hieltyd muoisamer wurdt om it noch oantreklik foar de stipers te hâlden.
In oantal jierren tebek is hjir noch in kear in man fan de Ljouwerter Krante west. Eltsenien fynt dat syn of harren wedstriid oandacht yn ‘e krante fertsjinnet sei de man, mar by ús is de romte ek mar beheind. Dat wie ek de lêste kear dat der wat romte foar ús yn de krante frij makke is. Wy as bestjoer fine dat wol oan de krappe kant. Mar as je no nei dit lêste jier sjogge dan binne jo mei Kaatsen.nl, de Frjentserter Krante, de Eenhoorn en de site fan de KNKB de iennigste trije dy’t noch berjocht dogge oer de Ald-Meiers Partij. Gjin Omrop Fryslân mear. Der wurdt sels net mear nei ús belle om efkes de stân fan saken troch te nimmen. It sil allegearre wol mei jild te krijen ha mar wy fine dat freeslik spitich. Ik fyn it foaral spitich foar al dy minsken, dy’t gjin ynternet ha, mar noch wol ynteresseare binne yn it keatsen. Miskien moatte wy it as kommisje oars oanpakke want wêr’t ik my wol oer fernuverje is dat der bytiden fan federaasjewedstriden, nachtkeatsen en oare soksoarte wedstriden hiele lappen tekst yn ’e krante ferskine. Wy prate dan oer kranten sa as Extra en sa. It sil wol net mear om te bûgen wêze.
Want lit ien ding dúdlik wêze: de Ald-Meiers Partij is net mear fuort te tinken út de wedstriden dy’t der wat ta dogge. Dat hienen wy doe’t wy der yn 2000 mei úteinsetten ek net tinke kinnen. Wy ha fansels wol in goeie start makke. Wy hienen in prachtich komitee fan oanbefeling. Neam mar op, Pieter Winsemius, Erica Terpstra, Annemarie Jorritsma en Cor Boonstra om der mar in pear te neamen. Fan de lêsten is Pieter Winsemius noch altyd in trouwe besiker. It ôfrûne jier hie hy in lyts part fan syn famylje hjir mei nei Hitsum nommen. In groep fan in 25 man en frou Winsemius wienen hjir by ús te gast.
Dat fine wy prachtich mar ek de famyle Winsemius mei och sa graach by ús komme. Gjin poespas. Gewoan dwaan stiet by de famylje Winsemius heech yn it findel. Pieter praat ek altyd oer it ‘reünie’ gefoel dat hy hat as hy yn Hitsum te gast is. Ik tink dat Pieter as it heal kin hjir altyd wer weromkomme sil. Pieter is in ‘zekerheidje’. Erica Terpstra hat hjir ek ien kear west. Ik wit it noch skoan. De wedstriid begjint hjir altyd om tsien oere, mar om krapoan tweintich minuten oer njoggenen wie Erica hjir al op it fjlid en se bleau dan de hiele dei by ús. Wêr sjogge je soks noch? Nergens toch. Nee, dat wienen prachtige tiden. Net dat wy kleie. We ha noch noait safolle taskôgers as dit jier by it keatsen hân. Lit dêr gjin misbegryp oer bestean. Allinne it is foar ús wat de media oandacht oanbelanget der net better op wurden.
Oan belangstelling gjin brek! (Foto: Irma Gerbenzon).
Dat fyn ik net allinne spitich foar ús mar ek
foar al dy oare frijwilligers dy’t sa freeslik harren bêst dogge om de wedstriid goed del te setten en dêr heart oandacht yn de media wol by. It soe o sa spitich wêze as troch dit soarte saken
de stipers sa nei de eftergûn reitsje dat se it ‘belang’ om in wedstriid as dizze te stypjen net mear needsakelik fine. Dat kin it begjin fan de ein wêze.”
Een film van de Ald Meiers Partij 2011, gemaakt door de K.N.K.B.
Radio Eenhoorn heeft op www.eenhoornsport.nl een geschreven stuk geplaatst over de 12de editie van de Ald Meiers Partij
“Ja, geweldig! Had ik nooit durven dromen dat ik nog eens de Ald-Meiers Partij zou gaan winnen. Dat het uiteindelijk toch nog is gelukt heeft mij heel veel voldoening gegeven omdat ik die dag ook nog heel goed kaatste. Ik sla altijd op maar die dag moest ik ook in het perk. Terugkijkend mag ik wel stellen dat het die dag geweldig liep met dit als resultaat.”
(bron: http://www.kaatsen.nl)
Sjoukje Visser uit Ee is gisteravond (27-04-2011) in Leeuwarden tijdens de parturen presentatie onderscheiden met de 4 Wimpels’. (Foto: Henk Bootsma).
De ‘4 Wimpels’ staat gelijk aan het Klaverblad van Vier bij de mannen. Het staat voor de winst op de vier meest aansprekende wedstrijden uit het damescircuit t.w. De Ald-Meiers Partij, de Jong Famme Partij, de Frouljus PC en de Bondspartij. Sjoukje is de tweede kaatsster die deze onderscheiding wint. Fenna Zeinstra ging haar voor De prijs is ontworpen en gemaakt door beeldend kunstenaar Hans Jouta uit Ferwert en juwelier Auke Kramer uit Franeker. (bron:http://www.kaatsen.nl)